History Talks - Egzotiğin İkonografisi: Spekülatif Mekân Betiminde Bizans’ın Kullanımı

Tarih: 15 Mayıs 2024, 
Saat: 13.00-15.00
Yer: santralistanbul Kampüsü, Seyfi Arkan Binası-107

Emir Alışık

Koç Üniversitesi

Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi

Egzotiğin İkonografisi: Spekülatif Mekân Betiminde Bizans’ın Kullanımı 

Bizans kentsel yerleşim planları ve mimari özellikleri, spekülatif (alternatif) dünyaları betimleyen sanatçıların eserlerinde çeşitli şekillerde kullanılmaktadır. Bu sanatçıların işleri, illüstrasyonlar, video oyunları ve filmler gibi mecralara yayılırken, aynı zamanda Konstantinopolis'in kentsel konfigürasyonunu, popüler tahayyülde öne çıkan binaların mimari formlarını ve Bizans sanatsal mecralarının görsel gramerini kullanır. Sanatçıların Bizans betimlerinde ve tasavvurlarında başvurduğu kasıtlı veya gelişigüzel anakronizmler ya da Bizans sanatının ve mimarisinin tarihsel özelliklerine uygun düşen kullanımlar ve binalar ile formların tarihsel bağlamlarından kopartılarak kullanılması eylemlerinin tümü, yarattıkları alternatif dünyalar için tarihselleştirilmiş bir bağlam sağlar. Buna bağlı olarak, alternatif dünyalar için tarihselleştirilmiş bağlamlar, tarih yazımı ve popüler tahayyülde Bizans şehirleri ve insanlarına atfedilen motiflerden beslenir. Tarihselleştirilmiş tasvirlerin, çeşitli anakronizmler yoluyla, Bizans dönemiyle sınırlı kalmayıp, betimlenen ögelerin (özellikle mimari) birçok evresine ait özellikleri kapsadığını belirtmek gerekir. Bu konuşmada, Tarih yazımı ile popüler motifler arasındaki etkileşimin izini sürmek için çeşitli görsel örnekleri ikonografik olarak analiz etmeyi öneriyorum. Böylece, spekülatif/alternatif dünya kurgularında başvurulan Bizans tarihi ve görsel gramerinden yararlanma biçimlerinin, Bizans’a atfedilen olağanüstülük, numinous, kaos ve görkem gibi zaman zaman birbiriyle çelişen olgu ve duyguları yaratma işlevi taşıdığını öne sürüyorum.